Frank van den Engel (50+) had een succesvol ondernemersleven. Hij had een fotostudio en een pakketservice die hij van zijn vader had overgenomen. Toch bleef er iets knagen: het gevoel dat hij meer kon betekenen. "Ik dacht: ik wil dit niet tot mijn dood doen, ik denk dat ik voor iets meer nodig ben."
Die drang naar betekenis zat er al jaren. Privé waren Frank en zijn gezin altijd betrokken bij mensen in kwetsbare situaties: daklozen, jongeren met problemen, pleegzorg. Toen hij de 50 naderde, werd die behoefte sterker. "Als ik nog wil veranderen, moet ik het nu doen."
Die droom werd werkelijkheid toen Frank drie jaar geleden de overstap maakte naar het vmbo, waar hij nu het vak Dienstverlening & Producten geeft. "Het was geen plotselinge beslissing," vertelt hij. "Door de pleegzorg had ik al veel ervaring met jongeren. Waarom zou ik dat gevoel van betekenis niet ook in mijn werk kunnen vinden?"
Het kantelpunt
Frank probeerde eerst een andere route: sociaalpedagogisch hulpverlener worden. "Ik deed een SPH-opleiding via de NTI, maar na een jaar liep ik helemaal vast. Voor alle opdrachten moest ik in het werkveld werken, maar ik kende dat netwerk niet. En als ik dan toch een contact vond, liep het vast op privacybescherming van cliënten."
Toen stelde een schooldirecteur voor om in het onderwijs te gaan werken. "Het onderwijs? Dat hoefde ik echt niet, dacht ik. Daar had ik nooit aan gedacht." Maar na een gesprek met een collega die net het pedagogisch didactisch certificaat had behaald, sloeg de vonk over.
"Ze was zo enthousiast over het werken met jongeren die extra aandacht nodig hebben. Ineens viel het kwartje: dat pedagogische aspect wilde ik echt behouden. Ik ben geen docent die alleen voor een klas staat en zegt: luister naar mij."
Een andere wereld
Vandaag geeft Frank les aan vmbo-leerlingen van basis tot mavoniveau. Hij heeft een mentorklas vierdejaars die hij al sinds het derde jaar begeleidt. "Ze hebben allemaal een verhaal. Je bent als mentor vaak eerst bezig met verbinding maken, elkaar leren kennen. En dan vanuit die verbinding ga je lesgeven."
Die achtergrond maakt zijn werk extra betekenisvol. "Vorige week zei een leerling die veel issues heeft gehad tegen me: 'Meneer, van alle docenten bent u degene die mij begrijpt.' Dan zie je toch dat het de moeite waard is."
Creativiteit
De creativiteit die het onderwijs biedt, geeft hem extra energie. "Ik spiegel heel erg naar de maatschappij, want ze moeten straks aan het werk. We gaan op zoek naar bedrijven met posters: welke verschillen zie je, wat maakt dat je dit mooier vindt? Waarom heb je groen gebruikt voor dit logo? Groen heeft een betekenis. Ik wil dat ze zelf nadenken over waarom ze keuzes maken."
Realistische verwachtingen
De overstap was niet zonder uitdagingen. Franks grootste leerproces was het stellen van duidelijke grenzen. "In het begin had ik te veel medelijden met leerlingen vanwege hun thuissituatie. Dan dacht ik: ach, die heeft het thuis al moeilijk genoeg, laat ik maar geen eisen stellen."
Maar Frank leerde dat leerlingen juist behoefte hebben aan duidelijkheid. "Een kind is erbij gebaat dat je grenzen stelt: op school gelden deze regels. Dit is niet egocentrisch, dit is aangeven dat je mens bent. Bij 24 leerlingen voor je neus is dat heel handig."
Advies voor twijfelaars
Voor mensen die overwegen om de overstap naar het onderwijs te maken, heeft Frank een duidelijk advies: "Begin met je hart bij de kinderen hebben, in plaats van bij veel vakantie. Ga ervan uit dat jongeren al heel veel toestanden hebben. Achter elke daad zit gewoon iets."
Ook benadrukt hij het belang van de juiste instelling. "Je wordt docent als je eerst op relatie gaat zitten. Dat betekent niet klef willen doen, maar wel respectvol. Ze horen, ze zien, ze onthouden. Daarna begin je pas met het iets aanleren."
Vandaag, drie jaar later
Vandaag, drie jaar later, heeft Frank geen spijt van zijn keuze. "Eigenlijk komt mijn hele leven samen binnen dit vak: het ondernemerschap, fotografie, het pedagogische uit mijn pleegzorg-ervaring. Ik kan mijn kennis gewoon uit waarheid vertellen."
Het contact met leerlingen, de creativiteit die hij kwijt kan, het directe resultaat dat hij ziet, dat geeft hem energie. "Ik heb nu wezenlijk het gevoel dat ik iets beteken voor de maatschappij. Dat ik de jeugd begeleid in hun ontwikkeling. Ik zou geen branche meer weten waar ik liever zou willen werken."
Overweeg je de stap naar het onderwijs of ben je benieuwd welke mogelijkheden er voor jou zijn om als zij-instromer te starten in het onderwijs? Ontdek de route die bij jou past.
