Heleen Blesgraaf (39) had een goede carrière in de communicatie. Na haar
studie Ontwikkelingsstudies aan de Radboud Universiteit werkte ze 18 jaar in de
goede doelen sector, waar ze campagnes opzette en projecten leidde. Toch bleef
er iets knagen: het onderwijs. "Ik had eigenlijk sinds mijn studententijd
altijd in mijn achterhoofd: ooit wil ik toch wel iets met het onderwijs gaan
doen."
Die droom werd werkelijkheid toen Heleen iets meer dan een half jaar
geleden de overstap maakte naar Ithaka in Utrecht, waar ze nu Nederlands als
tweede taal geeft aan nieuwkomers. "Het was geen plotselinge
beslissing," vertelt ze. "Ik had door vrijwilligerswerk al veel
ervaring opgedaan voor de klas. Tijdens mijn werk bij NGO's organiseerde ik
gastlessen op scholen. Toen merkte ik al: dat lesgeven geeft een soort energie
en voldoening die ik in al mijn andere functies nooit heb teruggevonden."
Het kantelpunt
De definitieve doorslag kwam toen Heleen als vrijwilliger meeliep in een
klas jonge nieuwkomers. "Ik zat daar en dacht: ik kan dit, ik wil dit ook.
Ik had gewoon zin om die verantwoordelijkheid te nemen." Toch twijfelde ze
even. "Ik was net intern van baan veranderd, maar merkte na een tijd dat
het niet bij me paste. Toen stond ik op een kruispunt: welke kant ga ik
op?"
Het antwoord vond ze in haar liefde voor taal en communicatie. "Ineens
viel het kwartje: ik schrijf nu boeken, ik ben heel veel bezig met taal als
communicatie – wacht even, Nederlands! Dat was vroeger mijn lievelingsvak. Ik
zag het helemaal voor me om met literatuur en boeken aan de slag te gaan."
Een andere wereld
Vandaag geeft Heleen les aan een bijzondere groep: 19 jongeren uit landen
als Syrië, Eritrea en Somalië. Veel van hen zijn alleenstaande minderjarige
vluchtelingen die alleen naar Nederland zijn gekomen. "Ze hebben allemaal
een verhaal. Sommigen konden niet lezen en schrijven toen ze hier kwamen. Het
is niet te bevatten wat zij allemaal al hebben meegemaakt."
Die achtergrond maakt haar werk extra betekenisvol. "Je bent als
mentor vaak eerst bezig met verbinding maken, elkaar leren kennen. En dan
vanuit die verbinding ga je lesgeven.”
Directe impact
Wat Heleen het meest raakt, is de directe zichtbaarheid van haar impact.
"In mijn vorige functies zag ik ook dat mijn werk bijdraagt aan een doel,
maar hier zie je het resultaat voor je neus. Als ik ze in een week heb geleerd
om foutloos de dagen van de week te schrijven, of als een leerling van acht
fouten naar nul fouten gaat in een dictee: dan zie ik gewoon dat het zin heeft
dat ik mijn bed ben uitgekomen."
De creativiteit die het onderwijs biedt, geeft haar extra energie. "Je
kunt een idee bedenken en de dag daarna uitvoeren. Mijn mentorklas bestaat
bijna alleen uit jongens die van voetbal houden, dus maak ik luisteroefeningen
van voetbalsamenvattingen. Ze kennen nu alle voetbaltermen, en leren
tegelijkertijd Nederlands."
Realistische verwachtingen
De overstap was niet zonder uitdagingen. "Ik had de werkdruk wel
onderschat. Het houdt niet op: je bent mentaal continu bezig. Maar het lesgeven
zelf vond ik juist leuker dan verwacht. Na vier dagen voor de klas ben je moe,
maar ook heel voldaan. Dat is anders dan na vier dagen vergaderen."
Heleen volgt nu de NT2-opleiding, een samenwerking tussen de HU en NUOVO.
"Omdat mijn vooropleiding niet direct aansluit, kon ik niet zomaar een
lerarenbevoegdheid halen. Je moet eigenlijk al werkervaring hebben voordat je
de opleiding mag doen. Dat systeem is best ingewikkeld."
Advies voor twijfelaars
Voor mensen die overwegen om de overstap naar het onderwijs te maken, heeft
Heleen een duidelijk advies: "Probeer het uit. Zorg dat je kunt meekijken
in een klas. Want uiteindelijk gaat het erom: hoe voel jij je als je voor die
klas staat? Je kunt het in je hoofd bedenken, maar je moet het echt
ervaren."
Ook benadrukt ze het belang van het juiste type onderwijs. "Het
nieuwkomersonderwijs sluit perfect aan bij mijn interesse voor verschillende
culturen. Zoek naar wat bij jou past – het onderwijs is zo breed, er zit van
alles in."
Vandaag, een jaar later, heeft Heleen geen spijt van haar keuze. "Het
contact met leerlingen uit een heel andere cultuur, de creativiteit die ik
kwijt kan, het directe resultaat dat je ziet, dat geeft me zoveel energie. Ik
lach gewoon heel vaak met de leerlingen."
